มองจีนแผ่นดินใหญ่/ไต้หวัน/ฮ่องกง ในวันนี้ เราจะเห็นทั้งสิ่งที่เป็นจีนและสิ่งที่ไม่เป็นจีน มันเป็นการผสมผสานคละเคล้าที่กลายมาเป็นปรากฏการณ์ที่แตกต่างกันใน 3 พื้นที่ ไต้หวันกับฮ่องกงเป็นเกาะเทียบกันแล้วฮ่องกงเป็นเกาะเล็กมาก มีเกาะบริวารกระจายรอบ ๆ เกาะใหญ่มากมายแต่โลกมักมิได้มองเกาะเล็กเกาะน้อยเหล่านั้น

ไต้หวันแม้จะเป็นเกาะใหญ่กว่าฮ่องกงแต่ก็ไม่ใช่เกาะขนาดใหญ่โตมาก โดยภูมิศาสตร์เป็นเกาะรูปใบไม้ จากปลายใบด้านยาวไปสุดปลายอีกด้านหนึ่งแค่ห้าหกร้อยกิโลเมตรมีเกาะบริวารสำคัญ 2 เกาะ คือเกาะจินเหมินและเผิงหู ซึ่งอยู่ใกล้จีนแผ่นดินใหญ่มากขนาดมีการส่งหน่วยนาวิกโยธินดำน้ำข้ามไปข้ามมาสู้รบกันยามกลางคืนในยุคสงครามเย็น

หลังปี 1997 สังคมฮ่องกงเริ่มเปลี่ยนไปช้า ๆความขัดแย้งระหว่างคนฮ่องกงกับแนวทางของปักกิ่งเริ่มปรากฏออกมามากและชัดเจนขึ้นปัญหาเสรีภาพในการแสดงออกเป็นสิ่งที่ปรากฏออกมาอย่างสม่ำเสมอ จนประทุเป็นปรากฏการณ์การปฏิวัติร่มที่คนฮ่องกงออกสู่ท้องถนนเป็นจำนวนมาก จนมาถึงการเลือกตั้งครั้งล่าสุดของฮ่องกงในปี 2016ที่พรรคการเมืองใหม่ของคนหนุ่มสาวได้รับเลือกตั้งหลายคน 

ในด้านเศรษฐกิจ อุตสาหกรรมของจีนแผ่นดินใหญ่เติบโตอย่างรวดเร็ว ความก้าวหน้าทางวิทยาการเด่นมาก สินค้าจีนทั้งระดับราคาต่ำคุณภาพน้อยไปถึงราคาสูงคุณภาพสูงออกไปบุกตลาดโลก และยึดพื้นที่ได้สำเร็จจนเป็นที่ยอมรับกันทั่วโลกแล้วว่าจีนได้กลายเป็นแหล่งผลิตแหล่งใหญ่ของโลกที่ทรงพลังและทรงอิทธิพลแล้วในปัจจุบัน

ไต้หวันซึ่งเดิมเทคโนโลยีการผลิตก้าวหน้าเร็วกว่าจีนแผ่นดินใหญ่พัฒนาตัวเองสู่การทำธุรกิจข้ามชาติ ค่อย ๆ เปลี่ยนภาพจากการเป็นนักลอกเลียนแบบที่เดินตามหลังญี่ปุ่นจนกลายเป็นสามารถสร้างสินค้าคุณภาพของตนเอง และสามารถครองตลาดโลกในบางอุตสาหกรรมได้อย่างมั่นคงแข็งแรง 

ทั้ง 3 แผ่นดินเกิดปัญหาอุปสรรคไปตามปัญหาของโลกตามยุคสมัย คนจีนใน 3 แผ่นดินนี้ไม่เหมือนคนจีนที่อื่น กระทั่งมีการพูดว่า คนจีนใน 3 แผ่นดินนี้ “ไม่จีน” เท่าจีนอพยพรุ่นเก่าที่ตั้งรกรากในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก 

China Town ในประเทศตะวันตกและย่านคนจีนในเอเชียอาคเนย์ยังคงกลิ่นอายจีนแบบเดิม ๆ ขณะที่จีนใน 3 แผ่นดินหลักปรับเปลี่ยนทั้งรูปลักษณ์ภายนอกและเนื้อหาภายในไปมาก นี่อาจเป็นเสน่ห์หนึ่งที่นักท่องเที่ยวจีนจาก 3 แผ่นดินหลักเลือกไปท่องเที่ยวยังประเทศเหล่านี้ เพราะนอกจากพวกเขาจะมีกำลังทรัพย์ที่จะสามารถซื้อหาสิ่งที่เป็นรูปธรรมจากการเดินทางแล้ว พวกเขายังสามารถย้อนอารมณ์อดีตของรุ่นบรรพบุรุษเพื่อเติมบางอย่างที่พวกเขาเหมือนจะโหยหาผูกพัน

ไม่ใช่ว่าอารมณ์อดีตเก่า ๆ จะมิได้มีอยู่ใน3 แผ่นดินหลักโดยสิ้นเชิง แต่มันมีอารมณ์ Exoticพิเศษของความเป็นจีนที่โลกยุคเดินทางได้สะดวกและประหยัดทำให้ผู้คนเล็ก ๆ สามารถออกไปลิ้มรสอันหอมหวนแปลกประหลาดนี้ได้ 

About Chaina
เหมาเจ๋อตุงประกาศสถาปนาประเทศจีนใหม่อย่างเป็นทางการในวันที่ 1 ตุลาคม ค.ศ.1949 หากจะนับประวัติศาสตร์ของประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนจีน People’s Republic of China โดยตัวแยกออกมาจากยุคเก่า จีนแผ่นดินใหญ่ก็เป็นประเทศสร้างใหม่ที่ยังใหม่มาก หากมองการโค่นล้มระบอบราชาธิปไตยจนสถาปนาประเทศสาธารณรัฐจีน Republic of China ของดร.ซุนยัตเซน 10 ตุลาคม ค.ศ.1912 ประเทศจีนใหม่แบบที่ไต้หวันถือว่าตนเองก็เป็นประเทศใหม่มากเช่นกัน ถ้าเราถือว่าฮ่องกงคือจีนอีกดินแดนหนึ่ง ฮ่องกงก็ค่อย ๆ ก่อร่างสร้างตัวขึ้นมาจากสมัยการตกเป็นแผ่นดินเช่าของอังกฤษอย่างจำยอมระหว่างปี 1897-1997 เมื่อ 100 กว่าปีก่อน 

จีนแผ่นดินใหญ่เดินแนวทางการเมืองตามพรรคคอมมิวนิสต์จีนซึ่งเป็นพรรคเดียวของประเทศ ใช้นโยบายวางแผนเศรษฐกิจแบบรวมศูนย์อย่างเข้มข้นในยุคเริ่มต้น แล้วจึงคลี่คลายตัวมาเป็นเศรษฐกิจสังคมนิยมการตลาดแบบปัจจุบัน

ไต้หวันเดิมอยู่ภายใต้นโยบายของพรรคกว๋อหมินตั่ง (ก๊กมินตั๋ง) อย่างต่อเนื่อง จนพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้าหรือหมินจิ้นตั่งแข็งแกร่งขึ้นเรื่อย ๆ จนสามารถขึ้นเป็นรัฐบาลกำหนดนโยบายของประเทศได้เป็นครั้งแรกในยุคของเฉินสุยเปี่ยน ช่วงปี 2000-2008 สลับคั่นด้วยการได้รับเลือกตั้งด้วยเสียงข้างมากของนายหม่าอิงจิ่ว ช่วงปี 2008-2015 และในการเลือกตั้งประธานาธิบดีไต้หวันในช่วงปลายปี 2015 เสียงข้างมากได้ตกเป็นของนางสาวไช่อิงเหวินแห่งพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้าอีกครั้งหนึ่ง การกำหนดนโยบายประเทศของไต้หวันตั้งแต่ประธานาธิบดีหญิงไช่อิงเหวินขึ้นดำรงตำแหน่งจนหมดวาระของเธอจึงเป็นแนวทางนโยบายของพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า 

ฮ่องกงเป็นเกาะการค้าที่ค่อย ๆ เติบโตมาเป็นเมืองเปิดและเป็นเสมือนเมืองท่าของโลก เป็นสนามนานาชาติที่เติบโตและทำมาค้าขึ้นตลอดระยะ 100 ปีที่ผ่านมา จนฮ่องกงต้องคืนสู่แผ่นดินแม่ในปี 1997 จีนประกาศนโยบาย 1 ประเทศ 2 ระบบใช้กับฮ่องกง ให้ฮ่องกงยังคงเป็นไปตามวิถีเดิมเป็นระยะเวลา 50 ปี (นั่นคือหลังปี 2047 จีนจะพิจารณาแนวนโยบายที่ใช้กับฮ่องกงอีกครั้ง) 

นั่นคือด้านสังคมการเมืองของ 3 แผ่นดิน ซึ่งแน่นอนว่าย่อมเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับชีวิตด้านอื่น ๆ ของผู้คน