เราอาจรู้จักตัวตนของผู้คนในหุบเขา ก็ต่อเมื่อฤดูกาลได้หล่อหลอมกับรูปแบบชีวิตของพวกเขาอย่างกลมกลืน

กลางทะเลภูเขาที่ยกตัวขึ้นสูงของอำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ตกสะท้อนเป็นผืนป่าอันสมบูรณ์ ชุ่มโลกใบเล็กของพี่น้องชาวไทยภูเขาหลายเผ่าพันธุ์ ซ้อนทับอยู่ในโลกสีเขียวที่ห่มคลุมหมอกฝน

ระหว่างฤดูที่ภูเขาดูชื่นเย็นที่สุด เราสวนความสูงด้วยกระบะชราขึ้นไปเป็นหนึ่งเดียวกับพวกเขา ณ ขณะที่ชีวิตกลางหุบเขาเต็มไปด้วยชีวิตชีวาอันเย็นชุ่ม

จากอำเภอแม่ลาน้อย ทางหลวงแผ่นดินสาย 1266 พาเราขึ้นไปเป็นหนึ่งเดียวกับขุนเขา มันยกตัวขึ้นสู่อากาศสดชื่นและทะเลภูเขากว้างไกลสุดสายตา

ไร่ถั่วแผ่นผืนเป็นพรมสีเขียว สะท้อนหนึ่งในการเพาะปลูกอันเป็นวิถีชีวิต ขณะที่เมื่อเราเหวี่ยงตัวเองไปตามทางคดโค้งสัก 30 กิโลเมตร โลกของนาขั้นบันไดก็หุ้มห่มเสียจนหลายคนตื่นเพริดเอากับภาพงดงามของการเดินทาง

บ้านดงและศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อย คือหมุดหมายแรกที่เราไม่เคยพลาดหากเลือกมาเยือนแดนดอยแถบนี้ ท่ามกลางพื้นที่อันไพศาลคือโลกแห่งการเกษตรที่เติบโต นาขั้นบันไดในหุบเขาคลี่คลุมภาพการเพาะปลูกของพี่น้องชาวละเวือะแห่งบ้านดงเอาไว้ด้วยความงดงาม

ทว่าเมื่อพาตัวเองลงไปในแปลงปลูก ราวโลกของผลไม้เมืองหนาวจะเป็นผู้เล่าขานชีวิตที่ดีขึ้นของคนบ้านดงในอีกรูปแบบ เบบีคอส เรดโอ๊ก กรีนโอ๊ก เสาวรส หรืออะโวคาโดพันธุ์แฮส คือผลิตผลของฤดูฝนอันเย็นชุ่ม

สำหรับคนละเวือะ หรือละว้า แห่งบ้านดง พวกเขาปักหลักอยู่ในแดนดอยมานับร้อยปี ความคิดความเชื่ออันเป็นเอกลักษณ์หลอมรวมไปกับการเติบโต เสาสะก้าง-เสาผีบรรพบุรุษ ยังคงตระหง่านอยู่กลางหมู่บ้านอันเติบใหญ่หญิงสาวและแม่อุ๊ยไม่เคยหลงลืม “ลานตวน” ลายทอผ้าอันแสนสวยงามของคนละเวือะ พวกเธอปรับเปลี่ยนการทอผ้าโบราณสู่ผลิตภัณฑ์ร่วมสมัยอันหลากหลาย เพื่อเลือกสื่อสารกับคืนวันปัจจุบันที่เชื่อมคนข้างบนกับข้างล่างภูเขาเข้าด้วยกัน

รายล้อมบ้านดง ในเขตตำบลห้วยห้อม บางวันเราบ่ายหัวรถสวนขึ้นไปในป่าเขา ทางยากบางช่วงไม่อาจปิดกั้นชีวิตเรียบง่ายบนนั้นออกจากมิตรภาพ ที่บ้านห้วยผึ้ง หมู่บ้านชาวปกาเกอะญอล้วนงดงามอยู่ในป่าเขา ชาวปกาเกอะญอผูกพันและมีชีวิตอยู่กับป่าอย่างแยกกันไม่ออก

หมู่บ้านในสวนหมากแสนงดงามเรียบง่าย ข้าวไร่แผ่ผืนไปตามลาดเขา พวกเขาสวมชุดประจำเผ่าแสนสวย ทว่าก็รู้จักและเข้าใจโลกแห่งการเปลี่ยนแปลงไปพร้อม ๆกับผู้คนจากที่อื่น ทว่าป่าเขาและความชุ่มชื้นแห่งพื้นที่ต้นน้ำคือโลกอีกใบที่ไม่เคยแยกมันออกจากชีวิต

ที่ตำบลห้วยห้อมแห่งแม่ลาน้อย หมู่บ้านใหญ่โตในยามเย็นอาจดึงผู้มาเยือนให้เลือกเดินเข้าไปทำความรู้จักชีวิตในหลายมุมของพวกเขา สำหรับชาวปกาเกอะญอบ้านห้วยห้อมดูเหมือนสิ่งที่เรียกว่าความสงบสวยงามและการพัฒนาจะหลอมรวมเป็นหนึ่งเดียว

ในหมู่บ้านเต็มไปด้วยความสะอาดสะอ้านและชีวิตที่เรียบง่ายอย่างถึงที่สุด บ้านห้วยห้อมเติบโตบนความสูงที่เหมาะสมกับกาแฟอะราบิกา ด้วยความสูงเกิน 1,200 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง กาแฟสายพันธุ์ดีเติบโตในป่าเขาธรรมชาติ เต็มไปด้วยแร่ธาตุอันสมบูรณ์ กลายเป็นอะราบิกาเปี่ยมคุณภาพที่ทำรายได้ให้ชาวบ้านอย่างถึงที่สุด

มันเปี่ยมคุณภาพถึงกับได้รับการยอมรับจากแบรนด์กาแฟระดับโลกให้ใช้เมล็ดกาแฟของห้วยห้อมเป็นเบสในการชงสำหรับเมืองไทย สำหรับผ้าทอ ผู้หญิงบ้านห้วยห้อมรู้จักปรับเปลี่ยนทักษะที่ตกทอดจากบรรพบุรุษ สู่การทอผ้าขนแกะที่มีคุณสมบัติให้ความอบอุ่น

ที่นี่จึงเต็มไปด้วยผู้เลือกสวนความสูงขึ้นมารู้จักชีวิตของพวกเขาอย่างไม่ขาดสาย อาจเพราะยามที่ฤดูฝนห่มคลุม โลกแห่งขุนเขาเต็มไปด้วยผืนสีเขียวรื่นตาของนาขั้นบันไดแห่งแม่ลาน้อย การงานและการใช้ชีวิตอันคงทนกับภูเขาของผู้คนตัวเล็ก ๆ นั่นก็อีก ที่งดงามเรียบง่ายเสียจนโลกตรงหน้าอาจคล้ายโลกในอุดมคติ โลกที่ผู้คนและกายภาพรายล้อมได้หลอมรวมภาพทุกอย่างไว้ด้วยกัน

เป็นภาพที่ชื่นเย็นคล้ายหยาดฝน มีความสุขทุกครั้งที่ลืมตาขึ้นมาสัมผัสทุกความเปลี่ยนแปลงของมันตั้งแต่รุ่งเช้าและหลากไหลชีวิตไปอย่างเป็นตัวเองได้อย่างถึงที่สุด 

How to go?

จากจังหวัดเชียงใหม่ ใช้ทางหลวงหมายเลข 108 ผ่านอำเภอหางดง อำเภอสันป่าตอง อำเภอจอมทอง อำเภอฮอด เข้าสู่อำเภอแม่สะเรียงในเขตจังหวัดแม่ฮ่องสอน

จากแม่สะเรียง มุ่งหน้าอำเภอแม่ลาน้อย เมื่อถึงที่ทำการไปรษณีย์แม่ลาน้อยแยกขวาเข้าทางหลวงหมายเลข 1266 ไปอีกราว 30 กิโลเมตร แล้วแยกขวาเข้าบ้านดง รวมระยะทางจากเชียงใหม่ราว 250 กิโลเมตร

บ้านห้วยห้อมและบ้านห้วยผึ้งอยู่ห่างจากบ้านดงไปราว 10 กิโลเมตร

พักสบาย กินอร่อย

ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อย มีบ้านพักลานกางเต็นท์ รวมถึงอาหารที่เน้นเมนูผัก ผลไม้เมืองหนาว ให้บริการ

โทรศัพท์ 05-361-9533-4 หรือ 08-3324-3062 เว็บไซต์ www.royalprojectthailand.com/maelanoi