ก่อนที่จะเข้าสู่เนื้อหาของ Legend ฉบับนี้ ขอบอกตามตรงเลยครับว่า ผมได้แนวความคิดในการเขียนเรื่องราวในตำนานฉบับนี้ มาจากภาพยนตร์เรื่อง ‘ปอมเปอี’ ออกตัวก่อนว่าผมไม่ได้ประทับใจอะไรในบทรักดราม่าของ ‘ไมโล กับ แคสเซีย’ แต่อย่างใด แต่สิ่งที่ผมสนใจก็คือการระเบิดของภูเขาไฟในภาพยนตร์นั่นเอง

ผมมีความสนใจ และได้ทำการศึกษาประวัติศาสตร์ภูเขาไฟระเบิดของโลก ในจำนวนครั้งต่างๆ และสรุปออกมาได้สำคัญๆ อยู่ 2 ครั้ง และทั้ง 2 ครั้งดังกล่าวนี้ผมได้วัดเอาจากความเสียหาย ของจำนวนผู้เสียชีวิตและความเสียหายของเมืองที่ได้รับจากการระเบิด ซึ่งผมได้ตัดเอาการระเบิดของภูเขาไฟ “เทรา” ที่อ้างว่าเป็นต้นเหตุของการหายไปของมหานครทวีปแอตแลนติสออกไป ด้วยเหตุที่ว่าโลกยังพิสูจน์ไม่ได้ว่า นครแอตแลนติสนี้มีจริงหรือเป็นแค่เพียง ‘มโน’ ของ เพลโต นักปราชญ์ชาวกรีกผู้ยิ่งใหญ่ 

The Legend of Great Eruption

การระเบิดครั้งยิ่งใหญ่ ที่เรียกได้ว่า The Great Eruption ของโลกนี้ ครั้งแรกก็คือการระเบิดของภูเขาไฟ (Vesuvius) ‘วิสุเวียส’ เมื่อประมาณ 550 ปี ก่อนคริสตกาล อันเป็นต้นเรื่องของภาพยนตร์ ปอมเปอี นี่แหละครับ “ภูเขาไฟ” ตามหลักแล้วคือ ภูเขาที่มี ‘หินหนืด’ หรือหินภายในโลกที่ถูกหลอมเหลวด้วยความดันและอุณหภูมิสูงใต้ผิวโลก มักจะมีอยู่ตามแนวรอยต่อของแผ่นเปลือกโลก และจะปะทุระเบิดขึ้นมาบนผิวเมื่อความร้อนสะสมอิ่มตัว แต่ภูเขาไฟ ‘วิสุเวียส’ นี้ เป็นภูเขาไฟแต่กำเนิดครับ แต่มันไม่เคยปะทุหรือเคยระเบิดเลยตั้งแต่มีมา ซึ่งกว่า 1,800 ปี นับตั้งแต่มีการบันทึกทางประวัติศาสตร์โลก หรือบันทึกของอาณาจักรโรมันก็ไม่เคยมีการกล่าวถึงภูเขาไฟระเบิด แม้แต่ภาษาโบราณของโลกอย่างภาษาลาติน ก็ไม่เคยมีบัญญัติศัพท์คำว่า ‘ภูเขาไฟ’ มาก่อน ซึ่งภูเขาไฟยิ่งอยู่มายาวนานเท่าใด อานุภาพของการระเบิดก็ยิ่งรุนแรงมากเท่าทวีคูณ อีกทั้งภายในภูเขาไฟวิสุเวียสมีแอ่งเก็บหินหลอมเหลวที่กว้างถึง 3 กิโลเมตร จึงไม่เป็นที่แปลกใจเลยว่า ทำไมเมืองปอมเปอี และเมืองเฮอร์คิวลีนาอุม จึงได้จมหายไปกับหายนะครั้งนั้น 

ก๊าซปริมาณมหาศาลถึง 100,000 ตัน ได้ถูกพ่นออกมาจากภูเขาไฟอย่างต่อเนื่อง พุ่งทะลวงอากาศไปที่ความสูงถึง 33 กิโลเมตร แม็กม่า ก๊าซและเถ้าถ่านที่ภูเขาไฟวิสุเวียสพ่นออกมานั้นคิดเป็นปริมาตรมากกว่า 4 ลูกบาศก์กิโลเมตร สามารถพบร่องรอยได้ไกลถึงทวีปแอฟริกา หินหลอมเหลวถล่มเมืองทั้งสองเมืองและคร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 2,000 คน เหลือไว้เพียงบันทึกประวัติศาสตร์จากผู้รอดชีวิตที่บรรยายถึงความน่ากลัวของการระเบิดครั้งนั้น 

The Legend of Great Eruption

แต่ประวัติศาสตร์ของ Great Eruption ของภูเขาไฟ “วิสุเวียส” ก็เป็นอันต้องถูกทำลายลงให้กับการระเบิดของภูเขาไฟ Krakatoa (กรากะตัว) ของประเทศอินโดนีเซีย ในปี 1883 อันเป็นการระเบิดที่ถูกจารึกว่าเป็นการระเบิดครั้งใหญ่ที่สุด และเสียงดังที่สุด เท่าที่เคยอุบัติขึ้นมาและมีบันทึกในประวัติศาสตร์โลก 

ภูเขาไฟ “กรากะตัว” ตั้งอยู่ระหว่าง เกาะชวา และเกาะสุมาตรา ของประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งเมื่อ 1 ล้านปีก่อน เปลือกโลกบริเวณนี้ได้มีการเคลื่อนตัว ส่งผลให้แม็็กม่าจำนวนมากได้ปะทุขึ้นมา และเย็นลงจนจับตัวเป็นภูเขาดังกล่าว ภูเขาไฟแห่งนี้มีการระเบิดเล็กๆ น้อยๆ มากมายหลายครั้ง ซึ่งการระเบิดดังกล่าวได้ทำให้เกิดเกาะขนาดเล็กรอบข้างหลายเกาะ อีกทั้งยังนำพาแร่ธาตุที่มีอยู่ในภูเขาไฟ กระจายออกไปตามบริเวณใกล้เคียง และเกาะรอบข้าง ทำให้เป็นหมู่เกาะที่มีความอุดมสมบูรณ์ จนมีผู้คนไปตั้งรกรากทำเกษตรกรรมในบริเวณนั้นเมื่อประมาณ 3,000 ปีก่อนคริสตกาล จนกลายเป็นเมืองแห่งหนึ่งไม่ต่างจาก ปอมเปอี 

The Legend of Great Eruption

จนเมื่อภูเขาไฟระเบิดครั้งใหญ่เมื่อปี ค.ศ. 1681 ผู้คนก็แตกฮือกันไป ไม่กล้าเข้าไปเพาะปลูกในดินแดนแถบนั้นอีก เพราะความกลัวของอานุภาพแรงระเบิดในครั้งนั้น 
แต่ภูเขาไฟก็สงบลงไปเป็นเวลาถึง 200 ปี ซึ่งนานพอที่ทำให้ผู้คนลืมความหวาดกลัว และเข้าไปตั้งหลักแหล่งในบริเวณรอบภูเขาไฟอีกครั้ง 

และแล้วการระเบิดครั้งประวัติศาสตร์ก็เกิดขึ้นจนได้ วันที่ 20 พฤษภาคม ค.ศ. 1883 ภูเขาไฟได้มีการระเบิดขึ้น และดับลง สร้างความประหลาดใจให้แก่ชาวบ้านผู้คนในแถบนั้น หลังจากที่ไม่ได้ระเบิดมาถึง 200 ปี แต่ก็ไม่ได้ย้ายหนีจากพื้นที่แต่อย่างใด 

The Legend of Great Eruption

จนเกิดเหตุระเบิดหนักอีกครั้งเมื่อ วันที่ 26 สิงหาคม ระเบิดต่อเนื่องข้ามวันไปถึงวันที่ 27 สิงหาคม 1883 ซึ่งได้เกิดการระเบิดครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ขึ้น ความรุนแรง
ของการระเบิดเทียบเท่ากับระเบิดนิวเคลียร์ขนาด 200 เมกะตัน (รุนแรงเทียบเท่าระเบิดนิวเคลียร์ Little Boy ที่อเมริกาทิ้งลงที่เมืองฮิโรชิม่า 1,300 เท่า) การระเบิดปลดปล่อยเถ้าถ่าน ลาวา ออกมากว่า 21 ลูกบาศก์กิโลเมตร พื้นที่ร้อยละ 65.52 ของเกาะกลายเป็นเถ้าธุลีลอยสูงขึ้นไปถึง 80 กิโลเมตร ในรัศมี 240 กิโลเมตรจากเกาะถูกเถ้าธุลีเหล่านั้นบดบังแสงอาทิตย์จนมืดมิดคล้ายตอนกลางคืน การระเบิดคร่าทุกชีวิตบนเกาะ อีกทั้งยังทำให้เกิดคลื่นสึนามิสูงกว่า 30 เมตร เดินทางไปถล่มเกาะหลายแห่ง แรงแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นตรวจจับได้แม้แต่ที่สหราชอาณาจักร รวมแล้วมีผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์นี้ประมาณกว่า 36,000 คน นับว่ามากที่สุดเท่าที่โลกเคยมีบันทึก 

เสียงจากการระเบิดได้ยินไปไกลกว่า 4,800 กิโลเมตร (ประมาณ กทม. - ญี่ปุ่น) ซึ่งถือว่าเป็นเสียงที่ดังที่สุดเท่าที่มีการบันทึกในประวัติศาสตร์โลก ผู้คนที่อยู่ในเมืองปัตตาเวียซึ่งห่างจาก 150 กม. ยังต้องเอามืออุดหูกันเสียงระเบิด 

The Legend of Great Eruption

การระเบิดของภูเขาไฟกรากะตัวในครั้งนั้น เกิดขึ้นตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 ซึ่งได้มีบันทึกของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมพระยาดำรงราชานุภาพ กล่าวถึงการระเบิดว่า “ได้ยินเสียงระเบิดของภูเขาไฟกรากะตัวอย่างชัดเจน แต่ผู้คนส่วนใหญ่ในสมัยนั้นเข้าใจว่าเป็นเสียงของการยิงปืนใหญ่ของ
การรบระหว่างไทยกับฝรั่งเศสในสมัยนั้น อีกทั้งยังทำให้ท้องฟ้าเป็นสีเขียวทั้งวัน สร้างความประหลาดใจให้กับประชาชนเป็นอย่างมาก” อีกทั้งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า
เจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 และสมเด็จพระนางเจ้าสว่างวัฒนาราชเทวี ได้โปรดเกล้าพระราชทานเงินหลวงรวมกันเป็นจำนวน 150 ชั่งให้กับ ผู้ประสบภัยในอินโดนีเซียครั้งนั้นอีกด้วย 

นับแต่นั้นมา ก็ไม่เคยมีการระเบิดครั้งไหนที่จะมาลบล้างความรุนแรงของการระเบิดของภูเขาไฟกรากะตัวครั้งนั้นได้อีก ...