“อิสราเอล” เป็นหนึ่งในประเทศตะวันออกกลางที่ได้ชื่อว่า แทบจะไร้ความหวังของการเกิดสันติภาพ เพราะตลอดเวลาหลายสิบปีที่ผ่านมา เกิดการปะทะกันของกองทัพอิสราเอลกับกลุ่มติดอาวุธต่าง ๆ อยู่เสมอ

หนึ่งในกลุ่มที่เรียกได้ว่าเป็น “ศัตรูคู่อาฆาต” และออกมาโจมตีปะทะกับอิสราเอลบ่อยครั้ง คือ กลุ่มติดอาวุธชาวปาเลสไตน์ที่เรียกตัวเองว่า “ฮามาส” (Hamas) ซึ่งปัจจุบันปกครองอยู่ในพื้นที่ฉนวนกาซา (Gaza Strips) 

จุดเริ่มต้น ฮามาส คือใคร ?

ฮามาส (Hamas) เป็นตัวย่อของ Harakat al-Muqawamah al-Islamiyya ปัจจุบันปกครองอยู่ในพื้นที่ฉนวนกาซา กลุ่มฮามาสก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 1987 หรือ 36 ปีก่อน ในช่วงอินติฟาดา หรือ การลุกฮือครั้งแรกของชาวปาเลสไตน์เพื่อต่อต้านการยึดครองของอิสราเอล กลุ่มนี้ได้รับการสนับสนุนจากอิหร่าน ซึ่งนับถือนิกายชีอะห์และสืบทอดอุดมการณ์จากขบวนการภราดรภาพมุสลิม ซึ่งก่อตั้งขึ้นในอียิปต์ช่วงทศวรรษ 1920

กลุ่มฮามาสมีจุดยืนแข็งกร้าวไม่ยอมรับการยึดครองของอิสราเอลอย่างเด็ดขาดและมักก่อเหตุโจมตีอิสราเอลทั้งการส่งมือปืนและมือระเบิดฆ่าตัวตายเข้าไปในอิสราเอลบ่อยครั้ง การบุกจู่โจมอิสราเอลแบบไม่ทันตั้งตัว ทำให้ทั้งโลกหันกลับมาให้ความสนใจปัญหาความขัดแย้งใน "เขตกาซา" อีกครั้ง

ซึ่ง เขตกาซา เป็นพื้นที่เล็ก ๆ มีอาณาเขตเพียง 365 ตร.กม.ทางตะวันตกติดทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ทางเหนือและตะวันออกติดกับอิสราเอล เขตแดนนี้ถูกกำหนดขึ้นจากข้อตกลงระหว่างอิสราเอลกับอียิปต์ หลังสงครามอาหรับ-อิสราเอล ครั้งแรก ในปี 1948 โดยวางเขตกาซาไว้เป็นเขตกันชน ที่ไม่มีใครเป็นเจ้าของอย่างชัดเจน เพื่อลดการกระทบกระทั่งกันระหว่างอิสราเอลและอียิปต์ ซึ่งขณะนั้นฝั่งปาเลสไตน์ไม่พอใจการแบ่งดินแดนของสหประชาชาติ ที่มองว่าดินแดนที่พวกเขาอยู่มานานนับร้อยปี ถูกแบ่งให้อิสราเอลไปมากกว่าครึ่ง 

จุดเริ่มต้นความขัดแย้ง "อิสราเอล" กับ "ปาเลสไตน์"

ความขัดแย้งที่ทำให้อิสราเอลและปาเลสไตน์สู้กัน อาจจะต้องย้อนกลับไปตั้งแต่สมัยโรมัน เพราะพื้นที่เขตเวสต์แบงค์ ฉนวนกาซา เยรูซาเลมตะวันออก และอิสราเอลในอยู่ตอนนี้ ล้วนเป็นส่วนหนึ่งของ “ดินแดนปาเลสไตน์” ซึ่งในคัมภีร์ไบเบิลก็บอกว่าดินแดนนี้เป็นของชาวยิว บรรพบุรุษของชาวยิวอยู่ที่นี่มาเนิ่นนาน ขณะที่ชาวอาหรับก็บอกว่าพื้นที่ตรงนี้คือบ้านของพวกเขาเหมือนกัน 

กระทั่งในปี 1947 ที่มีมติแบ่งปาเลสไตน์ออกเป็น “รัฐของชาวยิว” กับ “รัฐของชาวอาหรับ” ซึ่งผู้นำชาวยิวยอมรับแผนนี้ แต่ผู้นำอาหรับไม่เอาด้วย จนปีต่อมาผู้นำชาวยิวได้ประกาศสถาปนา “รัฐอิสราเอล” ทำให้ชาวปาเลสไตน์ไม่ยอมรับสิทธิในการดำรงอยู่ของอิสราเอล และกลายเป็นชนวนสงคราม ส่งผลให้ชาวปาเลสไตน์ต้องลี้ภัยหนีสงคราม แต่เมื่อมีประกาศหยุดยิง อิสราเอลก็เข้ายึดพื้นที่ของปาเลสไตน์เรียบร้อยแล้ว 

ทั้งนี้ สงครามที่เกิดขึ้นในปี 1967 หรือ “สงคราม 6 วัน (Six Day War)” ทำให้อิสราเอลสามารถเข้าไปควบคุมดินแดนทางตะวันตกของแม่น้ำจอร์แดน หรือเวสต์แบงค์และฉนวนกาซาได้สำเร็จ 

ความขัดแย้งของกลุ่มฮามาสกับอิสราเอลมีความซับซ้อนทางประวัติศาสตร์ รวมไปถึงประเด็นเรื่อง “กรุงเยรูซาเล็ม” ที่ถือเป็นเมืองศักดิ์สิทธิ์ของทั้งชาวยิวและชาวมุสลิม ในขณะที่อิสราเอลอ้างว่ากรุงเยรูซาเล็มทั้งหมดเป็นเมืองหลวงของอิสราเอล ชาวปาเลสไตน์ก็บอกว่ากรุงเยรูซาเล็มตะวันออกจะเป็นเมืองหลวงของรัฐปาเลสไตน์ในอนาคต 

ขอขอบภาพจาก Mahmud HAMS / AFP  RONALDO SCHEMIDT / AFP Ahmed ZAKOUT / AFP